Monday, August 21, 2023

Rig Veda X.18

1-4: mṛtyu;
5: dhātṛ;
6: tvaṣṭṛ;
7-12: pitṛmedhas;
13: yama, pitṛmedhas;
14: pitṛmedha or prajāpati

 

X.18.1

परं॑ मृत्यो॒ अनु॒ परे॑हि॒ पंथां॒ यस्ते॒ स्व इत॑रो देव॒याना॑त् ।

चक्षु॑ष्मते शृण्व॒ते ते॑ ब्रवीमि॒ मा नः॑ प्र॒जां री॑रिषो॒ मोत वी॒रान् ॥

param mṛtyo iti anu parā ihi panthām yaḥ te svaḥ itaraḥ deva-yānāt ǀ
cakṣuṣmate śṛṇvate te bravīmi mā naḥ pra-jām ririṣaḥ mā uta vīrān ǁ

X.18.2 

मृ॒त्योः प॒दं यो॒पयं॑तो॒ यदैत॒ द्राघी॑य॒ आयुः॑ प्रत॒रं दधा॑नाः ।

आ॒प्याय॑मानाः प्र॒जया॒ धने॑न शु॒द्धाः पू॒ता भ॑वत यज्ञियासः ॥

mṛtyoḥ padam yopayantaḥ yat aita drāghīyaḥ āyuḥ pra-taram dadhānāḥ ǀ
āpyāyamānāḥ pra-jayā dhanena śuddhāḥ pūtāḥ bhavata yajñiyāsaḥ ǁ 

X.18.3

इ॒मे जी॒वा वि मृ॒तैराव॑वृत्र॒न्नभू॑द्भ॒द्रा दे॒वहू॑तिर्नो अ॒द्य ।

प्रांचो॑ अगाम नृ॒तये॒ हसा॑य॒ द्राघी॑य॒ आयुः॑ प्रत॒रं दधा॑नाः ॥

ime jīvāḥ vi mṛtaiḥ ā avavṛtran abhūt bhadrā deva-hūtiḥ naḥ adya ǀ
prāñcaḥ agāma nṛtaye hasāya drāghīyaḥ āyuḥ pra-taram dadhānāḥ ǁ 

X.18.4

इ॒मं जी॒वेभ्यः॑ परि॒धिं द॑धामि॒ मैषां॒ नु गा॒दप॑रो॒ अर्थ॑मे॒तं ।

श॒तं जी॑वंतु श॒रदः॑ पुरू॒चीरं॒तर्मृ॒त्युं द॑धतां॒ पर्व॑तेन ॥

imam jīvebhyaḥ pari-dhim dadhāmi mā eṣām nu gāt aparaḥ artham etam ǀ
śatam jīvantu śaradaḥ purūcīḥ antaḥ mṛtyum dadhatām parvatena ǁ

X.18.5

यथाहा॑न्यनुपू॒र्वं भवं॑ति॒ यथ॑ ऋ॒तव॑ ऋ॒तुभि॒र्यंति॑ सा॒धु ।

यथा॒ न पूर्व॒मप॑रो॒ जहा॑त्ये॒वा धा॑त॒रायूं॑षि कल्पयैषां ॥

yathā ahāni anu-pūrvam bhavanti yathā ṛtavaḥ ṛtu-bhiḥ yanti sādhu ǀ
yathā na pūrvam aparaḥ jahāti eva dhātaḥ āyūṃṣi kalpaya eṣām ǁ

X.18.6

आ रो॑ह॒तायु॑र्ज॒रसं॑ वृणा॒ना अ॑नुपू॒र्वं यत॑माना॒ यति॒ ष्ठ ।

इ॒ह त्वष्टा॑ सु॒जनि॑मा स॒जोषा॑ दी॒र्घमायुः॑ करति जी॒वसे॑ वः ॥

ā rohata āyuḥ jarasam vṛṇānāḥ anu-pūrvam yatamānāḥ yati stha ǀ
iha tvaṣṭā su-janimā sa-joṣāḥ dīrgham āyuḥ karati jīvase vaḥ ǁ

X.18.7

इ॒मा नारी॑रविध॒वाः सु॒पत्नी॒रांज॑नेन स॒र्पिषा॒ सं वि॑शंतु ।

अ॒न॒श्रवो॑ऽनमी॒वाः सु॒रत्ना॒ आ रो॑हंतु॒ जन॑यो॒ योनि॒मग्रे॑ ॥

imāḥ nārīḥ avidhavāḥ su-patnīḥ ā-añjanena sarpiṣā sam viśantu ǀ
anaśravaḥ anamīvāḥ su-ratnāḥ ā rohantu janayaḥ yonim agre ǁ

X.18.8

उदी॑र्ष्व नार्य॒भि जी॑वलो॒कं ग॒तासु॑मे॒तमुप॑ शेष॒ एहि॑ ।

ह॒स्त॒ग्रा॒भस्य॑ दिधि॒षोस्तवे॒दं पत्यु॑र्जनि॒त्वम॒भि सं ब॑भूथ ॥

ut īrṣva nāri abhi jīva-lokam gata-asum etam upa śeṣe ā ihi ǀ
hasta-grābhasya didhiṣoḥ tava idam patyuḥ jani-tvam abhi sam babhūtha ǁ

X.18.9

धनु॒र्हस्ता॑दा॒ददा॑नो मृ॒तस्या॒स्मे क्ष॒त्राय॒ वर्च॑से॒ बला॑य ।

अत्रै॒व त्वमि॒ह व॒यं सु॒वीरा॒ विश्वाः॒ स्पृधो॑ अ॒भिमा॑तीर्जयेम ॥

dhanuḥ hastāt ā-dadānaḥ mṛtasya asme iti kṣatrāya varcase balāya ǀ
atra eva tvam iha vayam su-vīrāḥ viśvāḥ spṛdhaḥ abhi-mātīḥ jayema ǁ

X.18.10

उप॑ सर्प मा॒तरं॒ भूमि॑मे॒तामु॑रु॒व्यच॑सं पृथि॒वीं सु॒शेवां॑ ।

ऊर्ण॑म्रदा युव॒तिर्दक्षि॑णावत ए॒षा त्वा॑ पातु॒ निर्ऋ॑तेरु॒पस्था॑त् ॥

upa sarpa mātaram bhūmim etām uru-vyacasam pṛthivīm su-śevām ǀ
ūrṇa-mradāḥ yuvatiḥ dakṣiṇā-vate eṣā tvā pātu niḥ-ṛteḥ upa-sthāt ǁ

X.18.11

उच्छ्वं॑चस्व पृथिवि॒ मा नि बा॑धथाः सूपाय॒नास्मै॑ भव सूपवंच॒ना ।

मा॒ता पु॒त्रं यथा॑ सि॒चाभ्ये॑नं भूम ऊर्णुहि ॥

ut śvañcasva pṛthivi mā ni bādhathāḥ su-upāyanā asmai bhava su-upavañcanā ǀ
mātā putram yathā sicā abhi enam bhūme ūrṇuhi ǁ

X.18.12

उ॒च्छ्वंच॑माना पृथि॒वी सु ति॑ष्ठतु स॒हस्रं॒ मित॒ उप॒ हि श्रयं॑तां ।

ते गृ॒हासो॑ घृत॒श्चुतो॑ भवंतु वि॒श्वाहा॑स्मै शर॒णाः सं॒त्वत्र॑ ॥

ut-śvañcamānā pṛthivī su tiṣṭhatu sahasram mitaḥ upa hi śrayantām ǀ
te gṛhāsaḥ ghṛta-ścutaḥ bhavantu viśvāhā asmai śaraṇāḥ santu atra ǁ

X.18.13

उत्ते॑ स्तभ्नामि पृथि॒वीं त्वत्परी॒मं लो॒गं नि॒दध॒न्मो अ॒हं रि॑षं ।

ए॒तां स्थूणां॑ पि॒तरो॑ धारयंतु॒ तेऽत्रा॑ य॒मः साद॑ना ते मिनोतु ॥

ut te stabhnāmi pṛthivīm tvat pari imam logam ni-dadhat mo iti aham riṣam ǀ
etām sthūṇām pitaraḥ dhārayantu te atra yamaḥ sadanā te minotu ǁ

X.18.14

प्र॒ती॒चीने॒ मामह॒नीष्वाः॑ प॒र्णमि॒वा द॑धुः ।

प्र॒तीचीं॑ जग्रभा॒ वाच॒मश्वं॑ रश॒नया॑ यथा ॥

pratīcīne mām ahani iṣvāḥ parṇam-iva ā dadhuḥ ǀ
pratīcīm jagrabha vācam aśvam raśanayā yathā ǁ


Sumber: https://sri-aurobindo.co.in/workings/matherials/rigveda/10/10-018.htm